1-ci yazı
Ümumdünya futbol assosiasiyasına 22 il, ona qədər isə əsrin dörddə birinə bərabər olan müddətdə Braziliya Futbol Konfederasiyasına prezidentlik etmiş Joao Avelanj barədə belə bir fikir var ki, guya o, bir qədər yumşaq desək, futboldan yaxşı baş çıxarmır, keçmiş üzgüçü, vaterpolçu olduğu üçün daha çox suya, nəinki torpağa mənsub olan bir varlıqdır. Amma mən üzərimə belə bir cəsarəti götürərək iddia edirəm ki, bu fikrin heç bir real zəmini yoxdur. Bir vaxtlar planetimizin ən başlıca futbolçusu - 88 yaşında zəkasının aydınlığını, sağlam düşüncə tərzini, şux qəddini və qırğı baxışlarını, azacıq qıpıq yaşılımtıl iri gözlərindəki nikbinliyi və insanı heyrətə gətirən tükənməz yaddaşını saxlayan Belçika mənşəli braziliyalı biznesmenlə mənim tanışlığımın arada 5-7 illik interval olan cəmi-cümlətanı 3 müsahibə ilə məhdudlaşmasına baxmayaraq, onun haqqında deyilənləri, ümumiyyətlə boş söhbət sayıram.
Birinci müsahibənin tarixi 1978-ci il, coğrafi məkanı Buenos Ayresdir və o, "River pleyt" stadionunda keçirilən dünya çempionatının final matçı ilə markalanıb. Olmazın çətinliklər və xeyli sərgüzəştlərdən sonra FİFA-nın Qızıl kuboku uğrunda mübarizədə üz-üzə qalan Argentina və Hollandiya yığmaları meydanda artıq oyunqabağı isitmə hərəkətlərini başa çatdırmaq üzrə idilər və bu vaxt mətbuat üçün ayrılmış lojaya kiminsə atdığı "İndicə o buraya təşrif gətirəcək..." ifadəsi yayıldı. Bu vaxt turniketin qarşısında Beynəlxalq Futbol Federasiyası prezidentinin iri, koloritli fiquru görünməsəydi, hər üç-dörd nəfərə dili düz-əməlli bilməyən bir tərcüməçi təhkim olunmuş biz idman yazarları söhbətin kimdən getdiyini öyrənmək üçün hələ çox o yan-bu yana boylanacaqdıq.
Cəlbedici təbəssümündən və pencəyinin yaxasının açıq olmasından belə başa düşmək olardı ki, prezidentin ovqatının xoş vaxtıdır və bu vəziyyətdə, obrazlı desək, müsahibə üçün ən yaxşı obyektdir. Belə olmasaydı, bir hökmlü hərəkətlə cangüdənini - üzünə ömürlük olaraq şübhə maskası çəkilmiş qaradərili yekəpər oğlanı kənara çəkib, mətbuat lojasındakı jurnalistlərə tərəf addımlamazdı. Görünür, bu, Allahın hökmü idi ki, həmin anda ona ən yaxın olan sizin itaətkar qulunuz oldu. Və belə bir məqamdan istifadə etmək üçün fürsəti fövtə vermədim; amma onu da unutmamışdım ki, ingilis dili üzrə bilgim dəhşətli dərəcədə məhdud idi.
- Bakı? - Joao Avelanj anlaşıqsız tərzdə bir daha soruşdu və qaşı bu vaxt aramla yuxarı qalxdı. - Bu nə olan şeydir? Bu sözlərdən sonra dönüb getmək istədi, amma növbəti sualım onu dayandırdı, üzündən böyük maraq oxunurdu:
- A-a.., mister Baxramov? Laynsmen? Referi?! - Sonra bir neçə dəfə təkrar etdi: - Veri qud! Veri qud!.. Siz onunla tanışsınızmı? Hətta dostluq edirsiniz?! Rica edirəm, mənim salamlarımı ona yetirin. Əminəm, əgər onun "Uembli"də son dərəcə qəti qərarı olmasaydı, yəqin ki, futbol sönükləşərdi, məhv olardı, - və məntiqinə görə gözlənilməz bir dönüş, - və biz də sizinlə burada görüşməzdik...
İkinci görüşüm 7 il sonra Bakıda oldu. Futbol məsələləri ilə əlaqəli bütün dünyanı gəzməsi ilə öyünən Joao Avelanjı Bakıya yeniyetmələrin dünya birinciliyinin seçmə turniri gətirmişdi. O vaxt mən, Azərbaycan İdman Jurnalistləri Federasiyasının sədri kimi, çempionatın mətbuat mərkəzinə rəhbərlik edirdim və SSRİ İdman Komitəsindən bu barədə xəbəri ilk olaraq alanlardan biri də mən idim. Həm də açıqca əlavə etmişdilər: "Müsye Avelanj sizə Ermənistandan uçacaq (bizdə olduğu kimi, orada da qrup turniri keçirilirdi). Aeroportda qarşılanma mərasimi yüksək səviyyədə olmalıdır. Amma bu məsələ sizlik deyil". Bir qədər sonra Moskvadan bir tanışım zəng etdi. Futbolla əlaqəsi olmayan qurumda çalışan həmin adam ifadələrində tam sərbəstliyə yol verməklə, Yerevanda prezidentin yaxşı qəbul olunmadığından şikayətlənərək eyhamla bildirdi:
- Biz, əlbəttə, öz xəttimizlə müvafiq göstərişlər vermişik, amma başa düşürsən, bizim idman bosslarından fərqli olaraq, Joao Avelanj qələm əhlini çox sevir və onlarla böyük həvəslə görüşür. Çalış sizin mətbuat mərkəzi üzünüzü qara etməsin. Ermənistanda, təsəvvür elə, adi bir brifinqi normal təşkil edə bilmədilər.
Dəstəyi yerinə qoyan kimi, eşitdiklərimi bölüşmək və razılıq əldə etmək üçün təşkilat komitəsinin rəhbərlərindən kimisə axtarmağa getdim. Bəxtim gətirdi ki, qarşıma çıxan təşkilat komitəsinin ən düşüncəli rəhbərlərindən biri oldu. Bir-iki kəlmə ilə mətləbi anlatdım və öz mülahizələrimi çatdırdım. Bir-iki dəqiqə ərzində nə edəcəyimizi razılaşdırdıq. Başa düşərsiniz ki, məni FİFA prezidentinin dövlət səviyyəsində necə qarşılanacağından daha çox, ondan eksklüziv müsahibə almağın mümkünlüyü, buna ola biləcək etirazlar daha çox düşündürürdü. "Siz bütün bunları təhlükəsizlik xidməti ilə razılaşdırın, - müsahibim bu istəyimin baş tuta biləcəyinə qarşı heç bir şübhə irəli sürmədən ağıllı məsləhət verdi. - Həm də ilk növbədə cənab Avelanjın şəxsi mühafizəsi ilə".
Dərhal Yerevana zəng edib, oradakı mətbuat mərkəzində həmkarlarımdan xahiş etdim ki, FİFA prezidentinin mühafizə xidmətinin şefi ilə məni calaşdırsın. Elə həmin günün axırı instansiya üzrə məlumat verdim: "no problems".
Məsləhət belə oldu ki, rus və ingilis dillərində çap olunmuş bütün press-bülletenləri, hər ehtimala qarşı, fransız dilinə tərcümə etdirim. Dedilər ki, Joao Avelanj bəzi hallarda Dümanın dilinə Bayronun dilindən daha çox üstünlük verir.
Məsələnin heç bir çətinliyi yox idi. Biz bundan da artığını etdik - ingilis dilindən tərcümə edəndən başqa, fransız dili tərcüməçisini cəlb etdik, hələ üstəlik, portuqal dilinin əsaslarını bilən, ispanca danışan bir gənc də tapdıq (təsəvvür edin, hansı çətinliklər hesabına): fikirləşdik ki, əgər planetin ən başlıca futbol adamı öz ana dilində danışmaq istəsə, heç bir narahatlığı olmasın.
|
