“Atam həmisə deyərdi ki, nə qədər mən sağam oxuyun”
Ağacan Abiyev Azərbaycan idmanında özünəməxsus yeri olan, peşəkar mütəxəssis kimi uzun illər bu sahədə böyük xidmətləri olmuş bir ziyalıdır. Demək olar ki, ömrünün böyük hissəsi rinqdə və rinq ətrafında keçib. Təkcə idmançılar ordusunun deyil, həm də idman mütəxəssislərinin yetişməsində Ağacan Abiyevin böyük əməyi olub. Millət vəkili, Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin baş katibi, Azərbaycan Boks Federasiyasının birinci vitse-prezidenti, Milli Olimpiya Akademiyasının direktoru Ağacan Abiyevlə söhbətə elə onun idmana gəlişindən başladıq...
- Bir cox hallarda valideynlər oxumayan usaqlarını idmana yönləndirir ki, ən azından bir işlə məsğul olsunlar. Bəs Ağacan Abiyevin idmana olan sevgisi necə yaranıb?
- Əvvəlcədən onu deyim ki, mən cox yaxşı oxuyurdum. Lenin təqaüdçüsü olmuşam. Ona görə də məni Moskvaya aspiranturaya göndərdilər. Məktəbdə də çox yaxsı oxumuşam. Elə boksla məşgul olmağa başladığım gündən təhsilimdə də irəliləyiş başlayıb. Hər iki valideynim işləyirdilər. Anam bağçada, atam neft mədənində buruq ustası işləyirdi. Atam həmisə deyərdi ki, nə qədər mən sağam oxuyun. Əvvəlcə böyük qardaşım Eyvazəli boksla məşğul olmağa başladı. Bir gün ona dedim ki, məni də məşqə apar. Onda 8-ci sinifdə oxuyurdum. Qardaşım məni apardi. Məşqçi rus idi, mənə baxıb, dedi bu çox arıqdı. Mən də dedim ki, məşq eləyəcəm, qaçacam və yaxsı olacam. Bu sözümdən sonra məni götürdülər. 1953-cü ilin oktyabr ayından başladım boksla məşğul olmağa. Atam qardaşıma dedi ki, özün hər gün evə gözün-qaşın partlamış, burnun qanlı vəziyyətdə gəlisən, bəs deyildi, bunu da apardın ora? Sonra üzünü mənə tutub sərt formada dedi ki, dərslərini yaxşı oxumasan səni boksdan çıxardacağam. Pis oxusam məni boksa qoymayacaqdılar – deyə, daha da yaxşı oxumağa başladım. Qardaşım Əsgərə minnətdaram ki, məndən bir sinif yuxarı oxuduğu üçün təhsilimə, yaxşı oxumağıma çox böyük köməyi dəyirdi. Boks mənə mane olmurdu. Axsamlar gedib iki saat məşq edirdim, qalan vaxtlarımda da oxuyurdum. Fikrimcə, yaxşı oxumaq üçün idmanla məşğul olmaq mütləq lazımdir. İdman insanı nizamlayır, yaxsı idmancının nizam-intizamı olmalıdır. İdmanla məşğul olan insanlar istər-istəməz fiziki olaraq təhsili, biliyi yaxsı qavrayırlar. İdman və elm bir birini tamamlayır.
- Boksa olan sevgi Sizi məktəbli-boksçudan federasiya prezidentliyinədək yüksəltdi...
- 1967-ci ildə Bakıdan Moskvaya aspiranturada oxumağa getdim. 1983-cü ildən başlayaraq, beynəlxalq dərəcəli hakim idim. Sovet və Amerika boksçuları komanda şəklində qarşılaşırdı. Mən orda hakimlik edirdim.
1983-cü ildə Bakıya qayıdandan sonra federasiyanın keçmiş prezidenti mənə dedi madam ki, qayıtmısan gəl, boksa sən rəhbərlik et. Sən bu idman növünü məndən yaxşı bilirsən. İclas təşkil edib, 1983-cü ilin sonunda məni boks federasiyasının prezidenti seçdilər. İlk gündən başladım fəaliyyətə. Rayon klublarının rəhbərlərini dəvət elədim, Bakıdakı idman cəmiyyətləri ilə söhbət aparıb fəaliyyəti genişləndirdim.
Sonrakı illərdə qonsu ölkələrlə birgə təlim-məşq və yarışların təşkilinə başladıq. Dünya cempionatına hazırlaşanda Türkiyə boksçularını dəvət etdik Bakıya. Zuğulbada, Gənclik beynəlxalq turizm mərkəzində 20 günlük birgə təlim məşqimiz oldu. Nəticədə, Rövşən Hüseynov ilk dəfə Avropa cempionu oldu. Xüsusən də, Azərbaycan öz müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra ölkəmizdə boksun inkişafında xüsusi təkan oldu. Bu inkişafda xalqımızın ulu öndəri, idmanımızın böyük himayədarı olmuş Heydər Əliyevin təşəbbüsü və dəstəyi ilə hər il ənənəvi olaraq Ə.Çoudrinin şərəfinə təşkil edilən beynəlxalq boks turnirinin böyük faydası olub.
Məhz bu inkişafa görə, sonralar məni AİBA İcrayə Komitəsinin üzvü, Avropa Boks Federasiyası hakimlər komitəsinin sədri seçdilər.
- İdman ictimaiyyətimizin tanınmış simalarından biri olmaqla yanaşı, həm də fəal millət vəkili kimi tanınırsınız. Ağacan Abiyev üçün idmanla siyasət hansı nöqtədə qovuşur?
- 1896-cı ildə Beynəxalq Olimpiya Komitəsi yaranandan əsas məqsəd olmpiya hərəkati vasitəsilə millətlərin bir-biri ilə göruşməsinə, dostlaşmasına şərait yaratmaq olub. Olimpiya Hərəkatının banisi Pyer de Kubertenin sözləri ilə desək – “ey idman sən sulhsən!”. İkincisi, idmanı gənclər arasında yaymaq da əsas məqsədlərdən idi. O, istəyirdi ki, gənclər sağlam və ideal vücuda malik olsunlar, yəni qozbel olmasinlar. Bunlar Kubertenin arzuları idi. O zamanlar, 19 əsrin sonlarında Olimpiya Hərəkatının banisi arzulayırdı ki, fransız gəncləri xoşbəxt və saglam olsunlar. Amma heç ağlına da gəlməzdi ki, vaxt gələcək onun ideyalarının reallaşması sayəsində bütün dünya gəncliyi bu yolla sağlam və xoşbəxt böyüyəcək. Çünki idmanla, adi bədən tərbiyəsi ilə məşğul olanlar özlərini sağlam hiss edirlər. Sağlam olmayan insan isə özünü xoşbəxt hiss edə biməz. İdmanla siyasətə gəlincə isə, biz “ey idman sən sülhsən!” deyiriksə, bu elə siyasətin başlıca məqsədi deyilmi? Dünyada xalqlar arasında sülhü yaymaq, bu həm idmanın məramıdır, həm də siyasətin məqsədi. Doğurdan da qədim yunanların dünyaya miras qoyduqları ən gözəl şeylərdən biri elə olimpiya oyunlarıdır. Olimpiadalar insanın özünün bəşəriyyətə dəyər verməyinin ən böyük və ən gözəl vasitəsidir. Bir sözlə, idman həm fiziki, həm də mənəvi cəhətdən varlığımızın mənbəyidir. Bu varlıqda Azərbaycanın da özünəməxsus yeri və payı var. Biz idman vasitəsilə sülh ideyalarımızı bütün xalqlara catdira bilirik. Təkcə Avropa oyunları kimi möhtəşəm tədbirimizlə Bakıdan bütün dünyaya Aəzrbaycan standartlarını çatdırdıq. İnsanları bir-birinə yaxınlaşdırmaq, dost etmək – bax budur idman.
- Bu yaxınlarda Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin 25 illik yubileyi qeyd edildi. Siz bu 25 ilin canli şahidi olmaqla bərabər, həm də bu hərəkatın ən fəal numayəndələrindən biri olaraq, ötən dövrü necə xarakterizə edərdiniz?
- Bəli 1992-ci ildə bizim Milli Olimpiya Komitəmiz yaranib. Yeni yarananda olimpiya hərəkatı bizdə aktiv inkisaf yolu seçə bilmədi. Klublar arasında birlik yox idi. İdmançılarımızın bir coxu Azərbaycandan çıxıb getmişdilər. SSRİ dağılandan sonra yaxsı idmançılarımız xarici ölkələrə - Rusiya, Türkiyə və Avropaya çıxıb getmişdilər. 1992-ci ildən 1997-ci ilə qədər olimpiya hərəkatı özünü doğrulda bilmirdi. 1996-cı ildə olimpiya oyunlarında istirak etdik. Ulu öndərimiz bizə dedi ki, orada iştirakınız və müstəqil Azərbaycanı tanıtmağınız vacibdir. Atlantada güləşçimiz Namiq Abdullayevin gümüş medalı ilə döndük. Ulu öndərimiz Namiqin “gümüş”ünün “qızıl”a bərabər olduğunu dedi.
1997-ci ildə cənab İlham Əliyevin Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinə prezident seçilməsindən sonra bu sahədə köklü dəyişikliklər və inkişaf başlandı. Bu sahəyə baxış tamamilə dəyişdi və olimpiya hərəkatında çox sürətli dönüş yarandı. Bakıdan getmiş güclü idmançılarımız geri qayıtdı və onların sosial-məişət problemləri qısa zamanda həll olundu. 2000-ci ildə idmançılarımız artıq olimpiya oyunlarında sıçrayış etdilər və ölkəmizi bu vaxtadək tanımayanlar xəritədə Azərbaycanı axtarmağa, ölkəmizlə maraqlanmağa başladılıar. Heç tanınmayan bir komandanın 3 medal qazanaraq, 204 ölkə arasında yüksəlib 34-cü yeri tutmağı çox böyük irəliləyiş idi. Hələ sonrakı uğurları demirəm və bizim son olimpiya oyunlarında 18 medal qazanmağımız, idmançılarla medalların say nisbətinə görə dünyada birinci olmaq Azərbaycanda 25 illiyini qeyd etdiyimiz Olimpiya Hərəkatımızın, Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin böyük uğurudur. Bütün bu uğurlar isə dövlətimizin başçısı İlham Əliyevin MOK prezidenti olaraq uzaqgörən siyasətinin və yorulmaz fəaliyyətinin nəticəsidir.
- Yarışlarda idmançılarımızın çıxışlarına yarış zallarında azarkeşlik etməyə vaxt tapa bilirsiniz?
- Sösüz ki, tapıram. Elə boks yarışı ola bilməz ki, vaxt tapa bilməyim. Çox vaxt bokscularımızla xaricdəki yarışlara da gedirəm. Federasiyanın birinci vitse-prezidenti olaraq, boksçuların yarışlarına gedirəm və həmisə idmançılarımızla bir yerdə oluram.
- Bəzi idmançıların lüks həyat xəyalı ilə məşq etmələri və yaşamaları bəzən tənqidlə qarşılanır. Siz buna necə baxırsınız?
- Mən buna normal baxıram. Hər kəs daha yaxşı yaşamaq istəyir. O usaqların
– idmançıların çempion olub öz həyat tərzlərini yüksəltmək arzuları və bu motivasiya ilə gedib məşq etmələri yaxşı haldır. Təki yaxşı məşq etsinlər və böyük nəticələr qazanmaqla bayrağımızı yüksəldib, himnimizi səsləndirsinlər.
Söhbətləşdi: Xəyalə Şirinova
Fotoqraf: Asif Əliyev
|
