Milli futbol çempionatında daha bir mövsüm başa çatdı. Söz yox ki, ən böyük hadisə ölkə futbolunun ən qocaman klubu "Neftçi"nin uzun həsrətə son qoyub daha bir çempion tituluna yiyələnməsidir. İndi futbol mövzusunu tam qapamaq üçün yalnız ölkə kubokunun finalını gözləmək lazımdır. Son sual isə Avrokuboka sonuncu vəsiqənin qazanılmasıdır. Bu məsələyə Premyer liqanın sonuncu turu da cavab vermədi. Bu yerin əsas iddiaçıları olan AzAL-la "İnter" yarışı qələbə ilə başa vurdular. Maraqlıdır ki, turnirin "axırıncı aşırımı" tək yuxarı "altılıq"da deyil, aşağıda da gur hadisələrlə zəngin oldu. Finiş xəttini autsayder kimi başa vurub, reqlamentə görə, birinci diviziona yuvarlanmalı olan "Simurq"la MOİK son oyunları hesablarına qələbə ilə yazdılar, özü də hər biri rəqib qapısından 4 top keçirməklə.
Çempionatlarımız tarixinə daha bir əzəli rəqabət statusu ilə daxil olmuş daha bir duel mövsümə qiymət vermək üçün əsl nümunə oldu. Ölkənin bir nömrəli futbol arenasında "Neftçi" "Xəzər Lənkəran"la mövsüm ərzində 6-cı dəfə üz-üzə gəldi və bu dəfə də tet-a-tet mübarizəni qələbəsiz başa vurdu. Görüş yarış boyu komandaların nümayiş etdirdiyi futbolun əksi idi. 90 dəqiqə ərzində nə bu, nə də digər tərəf sabit oyun göstərə bilmədi. Qapılardan keçirilən qollar da elə hər iki komandanın xarakterinə uyğun idi. Matç daxilində yaşanan gərginlik epizodları və onların aradan qaldırılması, tərəflərin hakimin qərarlarına reaksiyası, futbolçuların davranışı, eləcə də oyundan sonra baş verənlər hələ Azərbaycan klub futbolunda çox şeyin kökündən dəyişməli olduğun bir daha əyani sübut etdi.
Mövsümün qiyməti isə onun əsas sualında əks olunur: ildən-ilə futbola diqqət və qayğının artdığı, hər şeyin bu idman növündə təməl addımların atılması üçün münbit şəraitə çevrildiyi bir məqamda nədən klublarımız elə yerində saymaqdadır və köhnəlmiş stereotiplərdən qurtula bilmir?
Əslində buna qısa cavabı elə klubların özlərinin nümayiş etdirdiyi oyunla cavab vermək də olar. Götürək, elə ötən mövsümün qalibləri cərgəsində addımlayan çempion "İnter"lə kubok sahibi "Bakı"nı. Bu klubların mövsüm boyu nümayiş etdirdiyi oyun səviyyəsinin nəticəsidir ki, onlar yuxarı "altılıq"da mübarizəni autsayder kimi başa vururlar. Hələ nəzərə alsaq ki, hər iki komanda mövsümlərarası dövrdə xeyli güclənməli idilər. Xüsusən "Bakı" çox iddialı görünürdü. Bir mövsümün güclülərinin bu qədər zəifləməsi, daha doğrusu, kökdən düşmüş pianoya bənzəməsi fonunda yeni liderlərin oyunu heç də effekt verə bilməz. Təbii ki, xilas yolu yeni iddialıların və mövsüm boyu bir-birinə çempionluq tacı uğrunda rəqib olanların oyun səviyyəsindədir. Lakin artıq "Xəzər Lənkəran"ın finiş xəttinə doğru daxildən parçalanmasının şahidi oluruq. Bir neçə mövsüm belə davam etsə, artıq bu komandanı heç kim ciddi qəbul etməyəcək. Halbuki bu gün ölkədə məhz cənub təmsilçisi ən tələbkar, ən çılğın və ən sədaqətli azarkeş kütləsinə malikdir. Belə vəziyyətdə son illərin məşqçi problemini həll edə bilməyən və bunun da nəticəsində heyəti fərqli düşüncə tərzinin məhsulu olan "Neftçi"nin finişə xeyli qalmış zirvədə qərar tutması təbiidir. Əlbəttə, futbolumuzun Avropada simasını az-çox ağardan "Qarabağ"dan nəsə gözləməyə dəyərdi. Lakin bu komandanın ehtiyat imkanlarının aşağı həddə olması və bu üzdən bir yarışdan digərinə sabit qədəm qoya bilməməsi sözünü deyir. Halbuki bu gün məhz Ağdam təmsilçisi çempionatda ən məzmunlu, ən harizmatik və şaxəliliyə meylli futbol nümayiş etdirir. Klubun sükançısının eksperimentlərdən çəkinməməsi, heyətdə rotasiya prinsipi, futbolçuya güvənməsi alqışlana bilər.
Bu sıraya aşağı "altılıq"da yer almaqla "sönmüş vulkan"a çevrilən "Qəbələ" ilə "Muğan"ı da əlavə edib, onların da problemlərindən söz açsaq, ümumi mənzərə tam aydın olar. Təəssüf ki, illərdir danışılan söhbət hələ də gündəmədir. Klublarda daxili sistem, iş prinsipləri, təsərrüfat anlayışı heç də futbolun müasir qanunları və prinsipləri üzərində qurulmur. Komandaların inzibati işləri funksional olaraq tənzimlənmirsə, onun meydanda əksini də görmək mümkün olmayacaq. Klublar qədim Roma misalı ilə üslubu meydanda tez-tez çevirməkdənsə, onu kənarda dövrəyə buraxırlar. Nəticədə, hələlik "Qəbələ" və "Bakı"da olduğu kimi mövsüm başa çatan kimi, köklü oyunçu dəyişikliklərinə əl atılır. Əgər bu hər şeyi həll etsəydi, dünyanın ən güclü liqalarından birində "Mançester Siti" bir dəfə də olsa, zirvədə qərar tutardı. Bu isə ona görə olmur ki, futbol nə qədər də biznes və digər iqtisadi-sənaye qanunlarına yaxınlaşsa da, hər şey meydanda, həm də komanda oyunu ilə həll olunur. Hər bir klubun isə öz siması olmalıdır. Belə olmayanda və ya buna xələl gələndə, çempionluq da alayarımçıq, natamam görünür. Axı, kökdən düşmüş pianoda xalis səsləri almaq mümkün deyil.
Söz yox ki, bu işlərin həll yolu var. Ya klublar özləri buna qərar verməli, ya da onların yarışını təşkil edən qurum buna doğru addım atmalıdır. Birinci halda 10-12 klubun bir araya gəlməsi qeyri-mümkün görünür. Onları cəmləyən peşəkar qurum PFL ola bilərdi. Lakin o da sanki özü bir tərəf kimi bu klubların cərgəsində addımlayır. Çünki peşəkar liqamızın funksionerlərini klubların özləri müəyyənləşdirmirlər. İkinci halda buna addım atan ilk qurum AFFA-nın əsas idarəedici qurumları olmalıdır. Lakin bu təşkilatın da vahid elan olunmuş dəst-xətti, proqram və məramnaməsi yoxdur. Elə bu üzdən atılan addımlar, sadəcə, nümunə xarakterli, adda-budda təsir bağışlayır. Addımlar isə düşünülmüş olmalı, kompleks şəklində atılmalı və biri digərini tamamlamaqla ümumi məramın tərkib hissəsinə çevrilməlidir.
Əgər bir yarışın nə adı, nə də formatının məqsədi bilinmirsə, hələ də heç kimə aydın deyilsə, qalanlarından danışmaq da artıqdır. 90-cı illərdə mövcud olmuş ikimərhələli sistemin, eyni ssenari ilə, heç bir əsaslandırma olmadan və ölçülüb biçilmədən bir daha tətbiq olunmasının məntiqi nəticəsi də belə olmalıdır: aşağılarda final mərhələnin oyunları elə başlanğıcından hər hansısa marağı itirməli, yuxarılarda isə kiminsə bir dəfə büdrəməsi kifayətdir ki, bu turnir də eyni aqibətə tuş gəlsin. Təbii ki, ildən-ilə futbolun inkişaf şəraitində ölkədə yeni peşəkar klubun formalaşması və buna tələblər ağırlaşmalıdır. Lakin "Abşeron" və "Rəvan"ın nümunəsində çox işlərin də görülə biləcəyi aydındır. Sadəcə, bunun baza prinsipləri təqdir edilməli və yayılmalıdır.
Artıq bir daha fikirləşmək, götür-qoy etmək, qərar vermək zamanı çatıb. Bəlkə dönüş üçün qərar indi verilsin və tezliklə bir əsrlik yaşı da rəsmi tədbirlə qeyd olunacaq futbolumuzda tam fərqli və yepyeni dövr başlasın.
BATI YAR
1-ci altılıq 32-ci tur
18 may (çərşənbə)
"Bakı" - "İnter" (Bakı). 0:1 (Rövşən Əmiraslanov, 26).
AzAL (Bakı) - "Qarabağ" (Ağdam). 3:1 (Mənsur Limani, 41, Mirko Bunyevçeviç, 43, Enyo Krastovtsev, 88//Giorge Adamiya, 12).
"Neftçi" (Bakı) - "Xəzər Lənkəran". 1:1 (Cavid İmamverdiyev, 46//Jülius Vobay, 47).
2-ci altılıq 32-ci tur
19 may (cümə axşamı)
MOİK (Bakı) - "Turan" (Tovuz). 4:1 (Orxan Babayev, 47, 70, Comərd Baxşəliyev, 49, Natiq Əkbərov, 89//Azər Məmmədov, 38).
"Simurq" (Zaqatala) -"Gəncə". 4:3 (Əli Bağırov, 44, 66, Tofiq Mikayılov, 51, Elvin Yunusov, 65//Samir Abdulov, 2, Elçin Seyidov, 22, Elxan Əzizov, 89).
"Qəbələ" - Muğan" (Salyan). 2:1 (Murad Hüseynov, 16, Yaşar Abuzərov, 87//Con Pelu, 38).
|
