BATI YAR | batyyar@mail.ru
Yeni rekordlu yığma «özünə qayıdır»
Milli futbol komandamız daha bir rəsmi yarışda çıxışını başa vurmaq üzrədir. Yığmanın bu turnirdə nümayiş etdirdiyi oyuna son və ən dəqiq qiyməti vermək üçün cəmi iki matç qalır. Bu yarışı az-çox ümidverici qiymətlə başa vurmaq üçün qarşıdakı iki oyundan ən mühümündə – doğma divarlar arasında çexlərlə qarışlaşmada qələbə qazanmaq lazımdır. Əlbəttə, millinin tarixində yüksək turnir xalı ilə yarışı başa vuracağını iddia edib, indidən bu mərhələni yüksək qiymətləndirməyə də cəhd edə bilərik. Statistikanın əsas analiz dərslərini kənarda qoyub, belə cəfəngiyyat üzərində qiymətlər çox olub. Onun ən son nümunəsi də yəqin yaddan çıxmayıb – 2016-cı ilin final mərhələsi ilğımıları ilə Foqts xal rekordunu çox nümunə gətirirdi və ona şəriklər də az deyildi.
Əslində, budəfəki yarış elə bu hisslərlə – hər şeyin, nəhayət ki, müsbət axara yönələcəyi axarla başlamışdı. Məşqçi də əsl Azərbaycan futbolu mentaliteti ilə oyun qurmaq üçün cəhdlər edirdi. Amma, öz aramızdır, Foqtsun başlanğıcı bundan da ümidverici idi axı! Olsterlilərlə iki görüş və nəhayət, Skandinaviya səfəri bütün məsələləri yenə həmin axara qaytardı. Bir çaya ikinci dəfə girmək mümkün olduğu nümayiş edirildi. Bununla son dövrlərdə komanda ətrafında gəzən söz-söhbətlərin heç də əsassız olmadığı təsdiqləndi. Söhbət təkcə baş məşqçinin Türkiyə «Bursaspor»una keçmək istəyi ilə bağlı söhbətlərin və bunun komandanın ovqatına təsirindən getmir. Məsələnin şişirdilməsinə rəsmi münasibətin olmaması vəziyyəti bu qədər kritik həddə çatdırdı. Üstəlik, Foqtsun yoluna düşməkdə olan bu sükançının da gəmini ümmanında öz axarına buraxıb, uzun müddət onun göyərtəsində görünməməsi, yəni futbolumuzu, oyunçuları yerində və canlı izləməməsi Norveçdə üz-üzə qaldığımız mənzərənin daha bir səbəbi sayılmalıdır.
Açığı, Foqts macəralarından və onun dərslərinin AFFA rəsmilərinə bir dərs olacağını, ən əsası, bundan nəticə çıxaracaqlarını güman edənlər sadəlövhlük edirdilər. Çünki yenə, köhnə hamamda köhnə tas kimi, bu məşqçi də ilk dövrlərdən sonra külli-ixtiyar sahibi kimi özbaşına buraxıldı. Bunun səbəbləri qaranlıq sayıla bilər. Ya qeyri-peşəkarlıqdan, ya da başqa bir sirli-gizli, bir sözlə, naməlum məqamlardan törəyən bu yanaşma, çox təəssüf ki,
komandanın daha böyük ümidlə alovlanmalı olan futbol məşəlinin işığını xeyli azaltdı. Elə buna görə son şans - atəşin sönməməsi üçün milli öz evindəki vida matçında mütləq maksimalist oyun nümayiş etdirməlidir. Hətta qələbə olmasa belə, qarşılaşma qığılcım kimi yenidən od törətməlidir.
Son iki matça qayıtsaq, komandanın Norveçdə iradəsiz və məzmunsuz oyununun ən başlıca səbəbkarı məhz futbolçuların hazırlıq durumundan bixəbər məşqçi korpusu idi. Maraqlıdır ki, oyunçuların son durumu bir kənara, məşqçilər matç üçün heç bir taktiki-strateji hazırlıq tədbiri görməmişdilər. Hər halda, qarışlaşma belə təsir bağışladı. Elə bil kiminsə məsləhəti və tövsiyəsi ilə oyunçuları toplayan məşqçilərin hər biri hərəsinin bir dərədəki evindən əşyalarını götürüb Osloya gedib və matçı yola verərək Bakıya gəlib ki, futbolçuların öz bacarığı və həvəsi hesabına qələbəni müşahidə etsinlər və yenə geri dönsünlər. Əgər San Marino ilə görüşdə məşqçi planının izini görən və bunu əsaslandırmağa çalışan varsa, onun da obyektivliyinə şübhə ilə yanaşmaq lazımdır. Axı, bu rəqibə az-çox məşq etmiş istənilən heyətlə qalib gəlmək olardı. Bunun üçün dahi futbolçu və məşqçi olmağa ehtiyac yoxdur. Futboldan ötəri anlayışı və bayağı mülahizələri olan, dövrü həvəsi isə «Qarabağ»ın böyük uğurundan sonra oyanmış və özünün də dediyi kimi, «görüm bunlar nə oynayırlar» həddini aşmayan bir nəfərin sözləri komandanın, futbol rəsmilərinin düşdüyü mənzərəni əyani izah edə bilər. San Marino ilə qarşılaşmada onun «bunlar özləri oynadıqlarına futbol deyirlər?» təəccüb dolu sualları mənə heç qəribə gəlmirdi. Hətta oyunu məhəllədə qonşularının topqovma istirahəti ilə müqayisə etməsi, əslində, millinin ifasında izlədiklərimizin aynasıdır. Hələ onu demirəm ki, bu bayağı mülahizələrin içərisində məşqçisindən rəsmisinə qədər çox dəqiq qiymətlər də var idi. Maraq üçün ortaya atdığım «Komanda tarixində bir mərəhələdə ən çox xalı topladı» ifadəsinə isə, «sən zarafat et, yəqin, onun altısını elə hərəsi bir tindən komalanmış həriflərdən alıblar» deyərək, qalan 4 xal üçün də özünəməxsus açıqlama ilə ötən, ən əsası, görmədiyi oyunların ab-havasına uyğun nöqtə qoydu. Ədalət naminə yeganə səhvi millinin Şimali İrlandiyadan xal ala bilməməsi idi ki, bunu eşitdikdən sonra sifətini kütləşdirib verdiyi ümumiləşdirilmiş qiymət komandanın bu mərhələdki çıxışının eninə-uzununa ölçülmüş məntiqi yekun oldu. Bu «bayağı» dediyim futbolsevməzin gördüklərini yəqin hər bir futbolsevər çoxdan bilir və görür. Bəs niyə çıxış yolu tapılmır?
Deyəsən, minval-minval komandanın bu mərhələdəki oyununa da qiymət verməyə başlamışıq. Lakin tələsmədən bir məsələni yenə xatırladım. Bu rəsmi mərhələnin yekununda baş məşqçi sükan arxasında saxlansa və ona yenə həmin münasibət-tələb dəyişməsə, futbolumuzun bundan sonrakı aqibəti Foqtslu dövrdən də betər olacaq. Amma yox… Bu dəfə «Qarabağ»ın indiyə qədər əldə etdiklərinin fonunda ikitirəli münasibət formalaşacaq və bu, AFFA-nın xeyrinə olmayacaq.
Oslodakı oyunda «rəqib obyektiv güclü idi» ifadəsi ilə heç razılaşmıram. Rəqib yalnız komandamızın ona verdiyi hədd qədər güclü oldu. Norveç millisi hələ axtarışlarını başa vurmayıb, hələ bundan sonra vəzifələr müəyyənləşəcək. Bunu millimizdən sonra «futbol vikinqləri»nin meydana çıxmağa peşman edilməsi əyani nümayiş etdirdi.
«Ullevaal»da Azərbaycan futbolçularının hətta amplua üzrə üzərinə düşən öhdəlikləri yerinə yetirə bilməməsi məşqçi korpusunun heç funksional miqyasda da bir iş görmədiyini əyani nümayiş etdirdi. Bu sayğısızlığın səbəbi rəsmi şəkildə araşdırılmırsa, ehtiyatlanmağa dəyər.
Çexiya ilə oyun turnir cədvəli baxımından deyil, məhz komandanın özünün gələcəyi baxımından vacibdir. Açığı, son müşahidələrimə, əsasən, yenə ümid futbolçuların özlərinədir. Doğrudur, apenninlilərdən fərqli, çexləri inam, iradə hesabına üstələmək bir az müşkül məsələdir. Azacıq olsa da, məşqçilər nəsə etməlidirlər. Turnir cədvəlinə gəldikdə, hələ qarşıda həm Norveç, həm də çexlərin komandamızı ötməsi realdır. Bir dəki, 3-5-ci yerlərdən hansındasa olmaq əhəmiyyətli deyil. Həmin rəqiblərlə xal qonşuluğunda olmaq vəzifəsi artıq yerinə yetirilib; xal toplamaq rekordu yenilənib – bəs oyun niyə yenilənmir, heç olmazsa, imkanlar səviyyəsinə qaldırılmır? Bəlkə də yerli futbolçu məktəbi gücləndiriləndə; bəlkə də klublar futbolçu yetişdirməyə təşviq ediləndə; bəlkə də futbol qurumu regionlarda futbolun inkişafına ciddi maraq göstərəndə hər şey qaydasına düşəcək. Yeri gəlmişkən və inkişaf demişkən, Azərbaycan futbolunun yetişdirmədiyi gənc futbolçuların heyətə salındığı aşağı yaşlılardan ibarət komanda elə bu ərəfədə ardıcıl iki oyunda iflasa uğrayıb. Bu, daha bir və görəsən, neçənci növbəti siqnaldır ki, yerli futbol məktəblərinə diqqət ayrılsın? Axı, yerli şəraitdə yetişdirilən futbolçulardan daha çox gəlir və xeyir əldə edilə bilər, nəinki AFFA-nın bu legionundan. Klub futbolunun elitar yarışında komandalara gənc futbolçuları zorla heyətə qatmağa təhrik etməklə çox şey əldə olunmayacaq. Bunu tək bizim deyil, dünya futbolunda çox ölkələrin təcrübəsi artıq sübut edib. Hər bir gənc istedad özü elə həvəsdə, elə formada
olmalıdır ki, məşqçilər özləri onların imkanlarından bəhrələnməyə həvəs göstərsinlər. Yenə bütün söhbətlər futbolumuzun ümumi problemlərinə köklənir. Milli komandalara və xüsusən futbolçulara bəzən yersiz miqdarda verilən mükafatları, başqa sözlə, az qala AFFA-nın büdcəsinin tən yarısını futbolçu yetişdirilməsinə xərcləmək daha məqsədəuyğun deyilmi? Xatırlatmaq yerinə düşər ki, 2016-cı ildə AFFA 19,5 milyon manatdan artıq olan büdcəsinin 8 milyonunu milli komandaların cəminə xərcləmişdi.
Bütün bunlar milli komandanın başa çatmaq üzrə olan daha bir yarışının ötənillərdəkinə bənzər təhlilinin girişi sayıla bilər. İlk baxışda, bu dəfə komanda daha uğurlu nəticə əldə edib, bəzi hallarda ümidverici oyun nümayiş etdirib, amma məntiqi yekun nədənsə gəlib yenə həmin qapının ağzına dirənir. Yəni Puşkinin «Balıqçı və balıq haqqında nağıl»ındakı təknənin, başqa sözlə, əvvəldə dediyimiz köhnə hamamın köhnə tasının qırağında dayanır. Görəsən niyə?
«C» qrupu
7-ci tur
Norveç - Azərbaycan 2:0 (1:0) 1 sentyabr. Oslo. "Ullevaal” stadionu.
Hakimdər: Daniel Stefanski - Marsin Bonyek, David İqor Qolis - Bartoş Frankovski (Polşa). Qol: Kinq, 32-pen., R.F.Sadıqov, 60-öz qap.
Sarı vərəqə: B.Hüseynov, 31, 90, D.Nəzərov, 63, M.Medvedev, 84.
Qırmızı vərəqə: B.Hüseynov, 90.
Norveç: Rune Yarsteyn, Haytam Əlisami, Yörgen Skyelvik, Hovard Nordtveyt, Coşua Kinq, Stefan Yohansen (kap.), Aleksander Sörlot (Tarik Əlyunusi, 73), Məhəmməd Əlyunusi, Sander Berge, Yonas Svensson (Ömər Ələbdəllahi, 89), Mats Möller Dahli (Yo İnge Berqet, 81). Baş məşqçi: Lars Lagerbək. Azərbaycan: Kamran Ağayev, Bədəvi Hüseynov, Rəşad F.Sadıqov (kap.), Maksim Medvedev, Pavel Paşayev, Qara Qarayev (Rahid Əmirquliyev, 81), Cavid Hüseynov, Dmitri Nəzərov (Əfran
İsmayılov, 66), Namiq Ələsgərov, Riçard Almeyda, Mahir Mədətov (Ramil Şeydayev, 62). Baş məşqçi: Robert Prosineçki.
Digər oyunlar: San Marino - Şimali İrlandiya 0:3 (Coş Macennis, 71, 75, Stiven Deyvis, 78-pen.), Çex Resp. – Almaniya 1:2 (Vladimir Darida, 78//Timo Verner, 4, Mats Hummels, 88).
8-ci tur
Azərbaycan - San Marino 5:1 (2:0)
4 sentyabr. Bakı. "8-ci kilometr" stadionu.
Hakimlər: Nikola Dabanoviç - Milovan Cukiç, Yovitsa Tatar - Pavle Radovanoviç (Monteneqro).
Qol: Ə.İsmayılov, 20, 57, A.Abdullayev, 25, Çevoli, 71-öz qap., R.F.Sadıqov, 81//Palatsi, 74.
Azərbaycan: Səlahət Ağayev, Rəşad F.Sadıxov (kap.), Tərlan Quliyev, Məhəmməd Mirzəbəyov, Təmkin Xəlilzadə, Rahid Əmirquliyev, Cavid Hüseynov (Qara Qarayev, 69), Riçard Almeyda, Əfran İsmayflov (Ağabala Ramazanov, 62), Araz Abdullayev (Renat Dadaşov, 72), Ramil Şeydayev. Baş məşqçi: Robert Prosineçki. San Marino: Aldo Simonçini (kap.), Davide Çezarini, Andrea Qrandoni, Mikele Çevoli, Mirko Palatsi, Aleks Qasperoni (Joze Hirş, 77), Alessandro Qolinuççi, Alessandro Della Valle, Mikele Çervellini (Luka Tozi, 27), Danilo Rinaldi (Mattia Stefanelli, 86), Fabio Tomazzini. Baş məşqçi: Pyerancelo Mantsaroli.
Digər oyunlar
Şimali İrlandiya - Çex Resp. 2:0 (Conni Evans, 28, Kris Brant, 41), Almaniya – Norveç 6:0 (Məsud Özül, 10, Yulian Draksler, 17, Timo Verner, 21, 40, Leon Qoreütska, 50, Mario Qomes, 79).
1. Almaniya 8 8 0 0 35-2 24
2. Şm.İrlandiya 8 6 1 1 16-2 19
3. Azərbaycan 8 3 1 4 8-12 10
4. Çex Resp. 8 2 3 3 10-9 9
5. Norveç 8 2 1 5 8-16 7
6. San Marino 8 0 0 8 2-38 0
Son oyunlar: 5 oktyabr - Azərbaycan – Çex Respublikası; Şimali İrlandiya – Almaniya, San Marino – Norveç, 8 oktyabr - Almaniya – Azərbaycan, Çex Respublikası – San Marino, Norveç - Şimali İrlandiya.
|
